Hoe een high performance mindset België hielp goud te winnen
Na vele decennia zonder internationale toernooizeges was de Belgische mannenhockeyploeg erop gebrand eindelijk eens een gouden medaille in de wacht te slepen. Met behulp van Rogier Offerhaus, partner bij adviesbureau People Change, slaagden de hockeyers daarin: als eerste Belgische hockeyteam werden ze zowel Europees als Wereldkampioen.
Update Augustus 2021: De Belgische Red Lions zijn in Tokyo nu ook Olympisch Kampioen geworden. Een unieke prestatie!
Soms lijkt succes zo dichtbij, maar tegelijk zo ver weg: toen de Belgische hockeyploeg in 2016 de finale van de Olympische Spelen in Brazilië verloor en het jaar daarop tweede werd op het Europese Kampioenschap, dacht het team dat het wellicht nooit meer een finale zou gaan winnen. Niets bleek echter minder waar: in 2018 pakte België de wereldtitel en het jaar daarop won het in de finale van het Europees Kampioenschap met maar liefst 5-0 van Spanje.
Waarom lukt nu ineens wel wat eerder net niet lukte? Volgens Adam Commens, tijdens de zegetocht de high performance director van de Belgische ploeg, was een cultuur- en leiderschapstransformatie het laatste zetje dat nodig was om eindelijk eens trofeeën op te gaan eisen.
Naast dat de Belgische hockeybond het team volgens Commens moest voorzien van de beste faciliteiten, moesten de hockeycoaches ook nauwer in contact komen te staan met de spelers om deze mentaal te kunnen voorbereiden op topwedstrijden.
“Als high performance director draait het allemaal om het versnellen van de ontwikkeling van mensen”, zegt Commens in een recente webinar. “Jezelf ontwikkelen komt neer op jezelf leren kennen, dat wil zeggen: je bewust zijn van je sterke en zwakke punten. Daar besteden hockeycoaches nauwelijks aandacht aan – die richten zich vaak op het verbeteren van het tactische inzicht en de conditie van hun spelers.”
“Coaches met wie ik in het verleden gewerkt heb, waren daarom maar zelden geïnteresseerd in wat hen maakt tot wie ze zijn”, legt hij uit. “Ze vroegen zich maar zelden af waarom ze uitblonken op bepaalde vlakken. Ook stonden ze niet goed stil bij het feit waarom ze met sommige spelers beter in contact stonden dan met anderen. Dat wel doen is aandacht besteden aan persoonlijke ontwikkeling, precies hetgeen dat de Belgische coaches extra zijn gaan doen en wat tot gouden medailles heeft geleid.”
Presteren vanuit persoonlijke ontwikkeling
Zo’n verandering realiseren is echter verre van eenvoudig. Om hierbij te helpen schakelde de Belgische hockeybond People Change in, een adviesbureau gespecialiseerd in leiderschaps-, team- en organisatietransformatie. Tot zijn vreugde zag Commens dat het bureau werkte met een analytisch programma dat de basis kon vormen voor mentale ontwikkeling.
Vanuit zijn ervaring was hij beducht op de rigide structuur van veel persoonlijkheidstests. In tegenstelling tot die conventionele methodes, zag hij veel potentieel in de dynamische en fluïde People Change Scan en bijbehorende methode.
Hij zag in hoe deze benadering kon helpen bij het blootleggen van hoe mensen het leven en hockey ervaren als individuen, om deze waardevolle inzichten vervolgens te gebruiken om betere tactiek, communicatietechnieken en veerkracht op te bouwen – bij de spelers, maar in de eerste plaats bij de coaches zelf.
“We gebruikten elkaars verschillende sterke punten en ervaringen op de juiste momenten om verbinding te maken met ons team.”
“De tool van People Change laat individuen zien waar ze staan en vertelt ze eveneens op welke manier ze zich afzonderlijk kunnen ontwikkelen. Je kunt de tool gebruiken voor de persoonlijke ontwikkeling van elk van je coaches. Daarnaast kun je met de tool ook de samenstelling van je staf bepalen, op basis waarvan je het beste uit je team kunt halen.”
Transformaties meten
De People Change Scan wordt gebruikt door leidinggevenden op het hoogste niveau en is ontworpen om transformaties beter te begrijpen en mensen en processen voor te bereiden op veranderingen. De scan functioneert als een uitgebreide thermometer die in de organisatie wordt gestopt, door iedereen die bij het veranderingsproces betrokken is meer dan veertig vragen te stellen.
Deze vragen gaan over alle aspecten die belangrijk zijn voor een succesvolle transformatie. Denk hierbij onder andere aan de cultuur, strategie, organisatiestructuur, commitment en de veranderbereidheid. Door de scan uit te voeren binnen meerdere lagen van een organisatie ontstaat een integraal beeld van de gewenste ontwikkeling en van de stappen die daartoe genomen moeten worden.
De scan maakte het voor de Belgische hockeycoaches individueel duidelijk wat hun sterke en hun zwakte punten waren. Ook kregen de coaches meer inzicht in elkaars sterke en zwakke eigenschappen, zodat ze elkaar beter konden aanvullen.
Zo is Shane McLeod, de voormalige hoofdcoach van Nieuw-Zeeland, “een echte verbinder”, legt Commens uit. De manier waarop hij relaties opbouwt met spelers is cruciaal binnen zijn managementstijl. Dit betekent echter ook dat hij niet degene is die de soms noodzakelijke harde boodschap overbrengt op spelers.
Voor die taak heeft de Belgische ploeg Michel van den Heuvel – een succesvolle Nederlandse hockeycoach – en Craig Fulton, die Ierland coachte op de laatste Olympische Spelen. Verder behoort ook wetenschapper Mick Beunen ook tot het coachteam, die de rol van fysieke trainer vervult.
Een high performance team bouwen
Op die manier leerden ze met behulp van de People Change Scan hoe juist de diversiteit binnen het coachesteam van grote waarde kon zijn. “We gebruikten elkaars verschillende sterke punten en ervaringen op de juiste momenten om verbinding te maken met ons team.”
“Veel andere aanpakken zouden erop gericht zijn om een groep mensen te voorzien van dezelfde mentaliteit en ervoor te zorgen dat ze dezelfde taal spreken”, legt hij uit, “maar doorgaans leidt te veel overeenstemming er niet toe dat mensen elkaar naar een hoger niveau tillen: van verschil in opvatting kun je leren, waardoor je je dus kunt ontwikkelen.”
“We wisten door de tool van alle spelers welke input ze op dergelijke stressmomenten van ons nodig hadden om toch te kunnen presteren.”
Om die ontwikkeling te realiseren, organiseerde het coachteam stevige discussiesessies na wedstrijden, waarbij werd besproken wat iedereen goed of fout had gedaan. Ook werd tijdens wedstrijden geanalyseerd wat in orde was en wat kon worden verbeterd.
“Tegelijkertijd konden we al onze sterke punten gebruiken om op elk moment in gesprek te gaan met spelers. Als we iemand nodig hadden om een speler te vragen hoe hij zich voelde, bijvoorbeeld omdat hij extra zelfvertrouwen nodig had, dan werd Shane naar voren geschoven. En als we een coach nodig hadden om een hardere boodschap over te brengen op een speler, dan was Michel aan zet. En als we het hadden over de langetermijnvisie van het team, dan nam ik het woord.”
Optimaal presteren onder druk
Ook de spelers van de Belgische hockeyploeg hebben ondertussen gebruikgemaakt van de scan van People Change. Hierdoor is er nu meer zicht op hoe spelers reageren onder grote druk. Op basis van die inzichten kunnen de vier coaches plannen wat de beste manier is om spelers optimaal te laten presteren. Spelers die meer worden gedreven door succes reageren bijvoorbeeld het beste op gesprekken met coaches, licht Commens toe.
De scan liet zien dat vrijwel alle spelers onder normale omstandigheden een prestatiegedreven mindset hadden. Maar als ze – bijvoorbeeld in een halve finale of een finale – flink onder druk komen te staan, kan die mindset nog wel eens veranderen: onder stress handelen mensen nou eenmaal niet altijd zoals ze normaal zouden doen.
“De scan van People Change hielp ons hierop voor te bereiden”, legt Commens uit. “We wisten door de tool van alle spelers welke input ze op dergelijke stressmomenten van ons nodig hadden om toch te kunnen presteren.”
Als het Belgische team bijvoorbeeld achterstond in een wedstrijd, waren er spelers die op dat moment minder behoefte hadden aan een tactische boodschap en meer gebaat waren bij een opzwepend geluid. Doordat de coaches zich bewust waren wie op welk moment bij welke speler het beste zou kunnen ingrijpen, waren de coaches in staat hun team naar de overwinning te begeleiden.
Succes doet volgen
Volgend op het succes dat de Belgische hockeyploeg met de scan van People Change heeft geboekt, wordt de aanpak gestaag overgenomen door de rest van de sportwereld. Zo werd het webinar waar Commens sprak – georganiseerd door People Change – bijgewoond door ruim 150 voetbalcoaches uit de Benelux.
Rogier Offerhaus, Managing Partner van People Change, ontwikkelde de scan en werkt ondertussen al geruime tijd samen met alle coaches en spelers van de Belgische heren- en dameshockeyploeg. Verder heeft hij de afgelopen tijd – in het kader van het NOC*NSF Olympic Coaches-programma – vijftig coaches opgeleid. Daarnaast heeft Offerhaus eveneens tien individuele coaches van Olympische atleten getraind met behulp van de scan.
Dit artikel is eerder verschenen op consultancy.nl.