De kracht van de geest

Van chemie naar alchemie, van lood naar goud

Organisaties die willen overleven moeten transformeren en mensen maken de organisatie. Het zijn twee feiten die vrijwel niemand betwist, maar slechts weinigen trekken de conclusie die eruit volgt: wie zijn organisatie wil transformeren moet beginnen bij de mensen.

Petra Groot helpt mensen die zichzelf willen transformeren. Die hun zelfbewustzijn op een hoger niveau willen brengen. Zodat ze krachtig en flexibel van geest worden. En zodat transformatie wordt verankerd in de kern van de organisatie.

Een gesprek met Petra Groot in vier delen. (Lees hier deel 1, deel 2 en deel 3)

Deel 4: Ontwikkelen

Het jaar is 1880. De wereld is in de ban van vooruitgang. De geest van de Verlichting is voelbaar. Vrij letterlijk, want Thomas Edison verkrijgt het octrooi op de gloeilamp. Mary E. Bradley Lane zit echter heel ergens anders met haar hoofd. In Mizora om precies te zijn: een utopische, zelfvoorzienende samenleving, waar de (uitsluitend vrouwelijke) bewoners de chemische elementen van rundvlees transformeren in synthetische burgers, ‘een efficiëntere manier om aan vlees te komen dan het vetmesten van dieren’.

Lane’s gedachten waren niet alleen op een andere plek, maar ook in een andere tijd: in 2013 presenteerde de Nederlander Mark Post ’s werelds eerste in het laboratorium gekweekte hamburger. Het had 133 jaar geduurd, maar Lane’s revolutionaire visie was werkelijkheid geworden. De moraal van het verhaal? Durf te dromen.

In het vorige deel van ons gesprek vertelde Petra hoe een krachtige geest in staat is een visie te laten materialiseren tot werkelijkheid – niet door er bovenop te springen, maar juist door een stapje terug te doen. Binnen bedrijven blijkt alleen al het dromen echter lastig zat: “Daar zijn we zo gewend alles te doen vanuit de ratio dat we al snel blijven hangen in de onmogelijkheden van wat is, in plaats van dat we een krachtige visie vormen van wat zou kunnen zijn”, zo sloot Petra het gesprek af.

Van fantasie tot werkelijkheid

Hoe anders is het voor schrijvers als Lane. Zij kunnen bedenken wat ze maar willen, zonder zich zorgen te maken over uitvoerbaarheid. Dat betekent echter niet dat hun bedenksels altijd fictie blijven. Van Jules Verne tot Star Trek: de voorbeelden van fantasie die werkelijkheid wordt zijn eindeloos.

Wat als we wat van die onbevangen creativiteit naar het bedrijfsleven konden brengen?

“Het rationele denken dat heerst binnen bedrijven vertelt ons vooral waarom iets níet kan: ‘het is te moeilijk, het is te duur, het kost te veel tijd’. Zo zijn we het fantaseren een beetje verleerd”, legt Petra uit. “Maar in een tijd waarin innoveren noodzakelijk is om te overleven, is de kunst van het fantaseren voor bedrijven belangrijker dan ooit – elke innovatie begint tenslotte als een fantasie.”

Rationaliteit wordt vaak gelijkgesteld aan realisme. Eén van de meest gehoorde lessen van het afgelopen jaar laat echter zien dat het vaak meer in de buurt komt van pessimisme. “Jarenlang hikten bedrijven aan tegen verdere digitalisering en het nieuwe werken. Maar toen corona geen andere keuze meer liet, bleek het ineens binnen weken mogelijk én ook nog eens vele voordelen te bieden. Zou het niet fijn zijn als dergelijke transformaties net zo soepel kunnen plaatsvinden zonder dat er een wereldwijde crisis aan te pas moet komen?”

Iedereen visionair

Petra hamert op een vaak over het hoofd gezien punt: waar de ratio altijd essentieel wordt geacht voor vooruitgang, kan ze juist belemmerend werken. Ze kan in de weg staan van visie – en juist die visie is de belangrijkste bouwsteen van vooruitgang.

“Rationele mensen zijn er meer dan genoeg”, legt Petra uit. “Wat de brengers van wereldschokkende vooruitgang onderscheidt is hun visie: hun vermogen om zich een andere wereld voor te stellen, en hun geloof dat ze deze daadwerkelijk kunnen voortbrengen. Het is niet voor niets dat mensen als Leonardo da Vinci en Steve Jobs worden geroemd als visionair, niet als rationeel.”

Het is hun kracht die Petra binnen bedrijven wil ontketenen. “Natuurlijk zijn dit unieke talenten. Maar stel je voor dat je zelfs maar een klein stukje van hun manier van denken weet te vangen – dat je medewerkers zich niet krampachtig vasthouden aan wat is, maar zich afvragen wat zou kunnen zijn.”

De wereld als zandbak

Hier helpt Petra klanten bij door ze een visionboard te laten maken. “Daarop visualiseren ze een toekomst die ze voor zichzelf willen realiseren. Misschien nog wel belangrijker is echter dat ik ze op die manier laat zien dat we allemaal mede-schepper zijn van deze wereld: het universum is één grote zandbak. Daarin creëren we er allemaal op los en scheppen zo samen de wereld van morgen.”

In het digitale tijdperk is dit scheppen bovendien laagdrempeliger dan ooit. “Je kunt je visie heel snel bouwen en ook zo weer aanpassen of afbreken. De digitale wereld overbrugt in die zin de kloof tussen fantasie en werkelijkheid: je schrijft niet meer met woorden, maar in programmeertaal. Met die taal creëer je niet langer boeken, maar hele nieuwe werelden.”

Daarbij kan worden tegengeworpen dat het nog altijd virtuele werelden betreft, maar wie kan vandaag de dag nog ontkennen dat je daarmee de echte wereld kunt veroveren? “Kijk naar de technologiereuzen: Google Facebook, Amazon en ga zo maar door. Ze zijn zo machtig dat overheden zich geen raad meer weten, maar wat ze zo machtig maakt is niets anders dan enen en nullen: het is allemaal virtueel.”

De kleine revolutie

Dergelijke titanen illustreren prachtig de potentie van een krachtige visie, maar het is belangrijk om te beseffen dat ook de meest bescheiden visie zeer waardevol kan zijn. En dat een visie over letterlijk alles kan gaan – niet alleen een nieuw product of nieuwe dienst, maar ook een ander verdien- of organisatiemodel, een efficiëntere manier van werken, een manier om stress te verminderen of wat dan ook.

“Dat is essentieel”, benadrukt Petra. “Visie is niet alleen iets voor in de bestuurskamer. Het is voor iedereen. Een visie voor de toekomst kan ook iets kleins zijn, zoals ‘een prettige samenwerking met die ene collega waarmee ik nu niet door één deur kan’. In vergelijking met ‘de volgende iPhone’ kan dat onbeduidend lijken, maar bedenk hoe belangrijk het voor iemand is om fijn te kunnen samenwerken met collega’s. En stel je dan eens voor wat het betekent als iedereen in de organisatie zo denkt – als medewerkers zich er niet bij neerleggen ‘dat het nou eenmaal zo is’, maar geloven dat het beter kan en daar actief aan willen werken.”

Daarmee wordt ook de zo cruciale verbinding gelegd tussen de individuele medewerker en de bedrijfsvisie. “De uitdaging waar bedrijven mee kampen is natuurlijk veel groter dan alleen het bedenken van een nieuwe strategie. Iedere manager kan je vertellen dat het meekrijgen van de medewerkers minstens zo lastig is. Als zij de kracht van een sterke visie gaan inzien – zichzelf gaan zien als mede-scheppers van hun wereld – is weerstand ineens niet meer zo vanzelfsprekend. Dan creëer je een organisatie waarin transformatie onderdeel wordt van het DNA.”

De eerste vonk

Zo kunnen vele kleine veranderingen samen zorgen voor een ware revolutie. Het is deze gedachte die tot uitdrukking komt in de naam People Change: elke duurzame verandering begint bij de mensen.

“Als mensen zich persoonlijk ontwikkelen kan ook de organisatie zich ontwikkelen”, vat Petra het samen, “dat is waar wij voor staan. Alles wat ik doe sluit daarop aan: mensen bewust maken van hun eigen denkprocessen, zodat ze zien hoe ze hun eigen wereldbeeld creëren. Ze helpen hun gedachten de baas te worden en energie te focussen, zodat ze krachtig worden van geest. En zodat ze hun eigen visie vormen voor de toekomst en deze kunnen laten materialiseren in de wereld.”

Petra is zich maar al te bewust dat niet iedereen openstaat voor zo’n persoonlijk ontwikkelproces. En dat is helemaal prima. “Natuurlijk is het een illusie om te denken dat je altijd de hele organisatie meekrijgt. Maar zelfs als je maar een deel weet te inspireren is dat al zoveel waard. De mensen die we wél weten te raken worden automatisch ambassadeur, waardoor het gedachtegoed zich zelfs nadat we weg zijn blijft verspreiden door de organisatie, als een niet meer te blussen veenbrand.”

Iedere brand heeft wel een eerste vonk nodig, en Petra ziet het als een grote eer om de rol van vuursteentje te mogen spelen. “Ik wil iets doen ontwaken in mensen. Of ze alles aannemen wat ik ze vertel vind ik niet eens belangrijk. Het gaat me erom dat ze nieuwsgierig worden, de dingen die ze automatisch voor waar aannamen gaan bevragen. Dat ze zich niet laten beperken door hoe het nu is, maar zich altijd blijven afvragen wat er allemaal nog meer mogelijk is: ‘Zou het niet gaaf zijn als…’ Als me dat lukt is mijn missie geslaagd.”

Wil je alvast beginnen met je eigen ontwikkeling of die van je organisatie? Neem contact op via petra@peoplechange.nl.